چگونه یک خوابگاه دانشجویی شاد و بانشاط داشته باشیم؟

  آغاز فصل پر زحمت امتحانات پایان ترم دانشگاهی و تعداد بالای دانشجویان ساکن در خوابگاه های دانشجویی، اهمیت وجود یک محیط خوابگاه سرشار از شور و نشاط و خالی از مردگی و افسردگی  را دو چندان می کند؛ چرا که یک خوابگاه خوب و زنده است که می تواند منشاء تاثیرات مثبت فراوان بر روحیه و عملکرد دانشجویان باشد و باعث می شود دانشجویان از فصل سرنوشت ساز امتحانات سربلند بیرون بیایند. اما یک خوابگاه دانشجویی خوب و با نشاط چه خوابگاهی است؟

خوابگاه پویا، دانشگاه زنده!

لزوم وجود یک خوابگاه زنده و پویا در یک دانشگاهی که می خواهد مسیر علم و دانش و فناوری را طی کند امری انکار ناپذیر است؛ چرا که از طرفی (درست یا نادرست) درصد قابل توجهی از دانشجویان زندگی دوران دانشجویی خود را در محیط خوابگاه می گذرانند و از طرف دیگر دوری دانشجویان از محیط گرم خانه و خانواده و شهر غریب و دیار غربت و فشار های تحصیل و درس شرایط خاص تری را برای دانشجویان خوابگاهی نسبت به دانشجویان بومی رقم می زند و عدم توجه کافی و حساب شده به فضای خوابگاه های دانشجویی ممکن است به نتایج غیر قابل جبرانی منتج شود: از بیماری های روحی، روانی و افسردگی دانشجویان تا افت تحصیلی و گرفتار شدن در دام اعتیاد و مسیرهای انحرافی و احیانا در موارد انگشت شماری خودسوزی و خود کشی!

ضرورت وجود یک خوابگاه خوب وقتی روشن تر می شود که توجه کنیم دوران پر مشقت و تعیین کننده امتحانات پایان ترم و میان ترم دانشجویان خوابگاهی در این فضا طی می شود و احتمالا نتایج سرنوشت ساز کنکور ارشد و دکتری بسیاری از دانشجویان در خوابگاه های دانشجویی تعیین می شود و چنان چه یک خوابگاه فضای خوبی نداشته باشد دانشجویان هم نتایج تحصیلی خوبی نخواهند گرفت.

از این جهت لازم است دست اندرکاران و مسئولان ذیربط در نهادهای مرتبط و مخصوصا دانشگاه ها و همچنین کانون های فرهنگی و تشکل های دانشجویی برنامه هایی با پشتوانه فکری قوی و با در نظر گرفتن همه جوانب و مصالح دینی و اخلاقی و همچنین لحاظ شرایط و فضای حاکم بر خوابگاه ها تدارک ببیند و گامی موثر در ایجاد فضای مطلوب خوابگاهی بردارند.

نقش مهم مسئولین دانشگاه در خلق خوابگاه شاد و پر نشاط

البته بدیهی است که نقش اصلی در این کارزار بر عهده مسئولین کلان فرهنگی دانشگاه است و آنان هستند که با تصمیم ها و سیاست های خود تعیین می کنند فضای یک خوابگاه دانشجویی به چه نحوی مدیریت شود.

این مسئولین هستد که با تعابیر و تفاسیر خود از مفاهیم مختلف و البته مرتبط با فضای دانشگاه و خوابگاه به دنبال فعلیت بخشیدن به این مفاهیم هستند و احیانا اگر مسئولی تصوری نادرست و غیر منطبق با واقع از یک مفهوم داشته باشد تصمیمات نادرست او فضای دانشگاه و خوابگاه را به مسیر انحرافی خواهد کشاند و البته در صورت تداوم انحراف، نتیجه چیزی جز سقوط به قعر دره پسرفت نخواهد بود!

تصمیم های مسئولین و انتقال مفاهیم به دانشجویان

در حقیقت این مسئولین و تصمیم گیران هستند که با تصمیم های خود منتقل کننده مفاهیم و ارزش ها به دانشجویان خواهند بود. به عنوان مثال اگر مسئول تصمیم گیرنده ای از مفهومی مانند شادی و نشاط تصوری خلاف واقع و بر اساس مبانی انحرافی داشته باشد، مسلما تصمیم های او در جهت ایجاد فضای نشاط و شادی در محیط دانشجویی بر مبنای همان تصور غلط خواهد بود و به طور طبیعی و ناخود آگاه تصور و فهم نادرست این مسئول تصمیم گیرنده به جمع مخاطبین دانشجو منتقل خواهد شد و خدا می داند پایان این زنجیره انتقال مفاهیم نادرست کجا خواهد بود!

شرط اول: فهم صحیح مسئولین از مفهوم شادی

پس واضح است لازمه اول برای آن که یک محیط دانشجویی و خوابگاه با نشاط و فعال و پویا داشته باشیم این است که مسئولین ارشد و تصمیم گیران و سیاست گذاران اصلی، تصور و فهم درستی از این مفاهیم و البته رسالت اصلی محیطی علمی مقدسی به نام دانشگاه داشته باشند و در مجموع با در نظر گرفتن حقیقت صحیح این مفاهیم و جمیع مصالح و شرایط محیطی، تصمیمات درستی را جهت هر چه پویا و با نشاط کردن محیط دانشگاه اتخاذ نمایند.

مدیریت فرهنگی دانشگاه با اعتقاد به سکولاریسم و پلورالیسم فرهنگی

ملاحظه مهم دیگر این است که هر نوع نگرش و نگاه به موضوعی واحد بسته به نظام فکری و ارزشی فرد است و هر فرد و مسئولی با توجه به نظام فکری خود راجع به مسائل مختلف قضاوت و تصمیم گیری می کند. از طرفی برخی مسئولان تصمیم گیر فرهنگی دچار انحرافاتی خطرناک از جمله سکولاریسم فرهنگی و پلورالیسم فرهنگی هستند که این نوع نگرش باعث سوق آنان به تصمیماتی نادرست در زمینه های مختلف می شود. صد البته وجود مسئولان فرهنگی تصمیم گیری در محیط های دانشگاهی با چنین نگرشی باعت اتخاذ تدابیری می شوند که نتیجه آن چیزی جز اعتراض اقشار ارزشی جامعه و دانشگاه نخواهد بود و اعتراض معترضین چیزی نیست جز مطالبه بازگشت برمدار حقیقت گرایی و عدول از پلورالیسم و سکولاریسم در حوزه فرهنگ دانشگاهی!

کدام خوابگاه خوب است؟ خوابگاهی که …

حال با توجه به همه موارد ذکر شده به پاسخ سوال اصلی برمی گردیم و با احترام به اصول حقیقت گرایی و ارزش گرایی و دوری از پلورالیسم و سکولاریسم در حوزه تصمیم گیری فرهنگی در محیط دانشگاهی، نکاتی را در باب ایجاد فضای نشاط و شادی حقیقی به اختصار بیان می کنیم:

1- مهمترین راهبرد برای زنده نگه داشتن فضای خوابگاه دانشجویی توجه همیشگی و مستمر به این امر است؛ چه این که اگر 8 ماه از 9 ماه تحصیلی را از فضای خوابگاه و ایجاد شور و نشاط در آن غافل باشیم و بخواهیم این کم کاری را در یک هفته و یک شب و یک مراسم هفته خوابگاه ها جبران کنیم حاصل خوبی نخواهد داشت!

2- مشارکت دادن دانشجویان در مدیریت امور خوابگاه و استفاده از نظرات آنان در مورد مسائل مربوط به خوابگاه ها عامل مهمی در ایجاد رضایت و نشاط دانشجویان در فضای خوابگاه ها است. سالن های ورزشی خوابگاه، کتابخانه و سالن مطالعه، امور مذهبی- فرهنگی، مسجد و مراسمات مذهبی و برنامه های تفریحی اموری هستند که می توان مدیریت آن ها را به خود دانشجویان سپرد.  تشکیل یک شورای دانشجویی خوابگاه و مشورت و تصمیم گیری درباره امور خوابگاه و انتقال خروجی این شورا به مسئولین ذیربط دانشگاه جهت لحاظ کردن نظر شورای دانشجویی در تصمیمات خود باعث افزایش سهم دانشجویان در مدیریت خوابگاه ها می شود.

3- عامل مهم دیگر، توجه به نیاز های صنفی و رفاهی دانشجویان خوابگاهی است. اتاق تلویزیون، سالن ورزشی در دسترس، امکانات پخت و پز، سماور و وسایل تهیه آبجوش و امکانات بهداشتی مناسب نظیر حمام و ماشین لباسشویی حداقل انتظار دانشجویان از یک خوابگاه خوب است.

4- حضور تشکل های دانشجویی در دانشگاه و فعالیت داشجویان در قالب این تشکل ها و در محور های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ورزشی نقش مهمی در اعتبار بخشیدن به شخصیت دانشجویان خوابگاهی دارد. در اختیار قرار دادن مکان مناسب جهت فعالیت تشکل های دانشجویی نوعی همکاری و همدلی از طرف مسئولین دانشگاه با این تشکل ها است.

5- دفتر مشاوره و آگاهی بخشی به دانشجویان از نیاز های ضروری هر خوابگاه است. فعالیت فعالانه واحد مشاوره خوابگاهی و کمک به دانشجویان جهت رفع مشکلات و نگرانی های روانی آنان تاثیر زیادی در ثبات نشاط و شادی در دانشجویان دارد. چه اینکه اگر ده ها برنامه شاد و جذاب برای دانشجو برگزاری کنیم و در ظاهر به او شادی ببخشیم ولی نگرانی های روانی و پنهان او را رفع نکنیم مثل این است که به بیمار صعب العلاج مدام قرص مسکن بدهیم! از این رو وجود دفتر مشاوره فعال با مشاوران و روانشناسان کار کشته و با تجربه، راهبرد موثری برای نهادینه کردن نشاط و شادی دائمی و عمیق در خوابگاه ها است نه یک دفتر مشاوره دانشجویی در یک نقطه کور خوابگاهی و مشاورانی با فقط 2 ساعت حضور در هفته!

6- گپ های دانشجویی و گعده های شبانه و گفت و گوی آزاد و بی واهمه درباره مسائل مورد علاقه جوانان یکی از علاقمندی های عموم قشر جوان و بخصوص دانشجویان است. این علاقمندی وقتی زیباتر می شود که در محیط خوابگاه و با محوریت امام جماعت نمازخوانه خوابگاه باشد و نتیجه آن احساس نشاط یک دانشجو از باز شدن گره ای از مبهمات ذهنیش یا افزایشی در فهم و درکش باشد. نشاط این مدلی در خوابگاه نشاطی نیست که به راحتی تمام شود.

7- شاید مهمترین رکن در ایجاد نشاط و امید در بین دانشجویان خوابگاهی حضور مسئولین دانشگاه و بخصوص شخص رئیس دانشگاه در بین آنان و شنیدن حرف های دانشجویان است. حضوری که خلاصه به یک بار در سال نشود و حضوری باشد که به واسطه آن دانشجویان مسئولین دانشگاه را مسئولینی بی ریا و با صفا بدانند و دانشجویان بتوانند صریح و صمیمی با آن ها صحبت کننند. ولو حضور مسئولین در خوابگاه مشکلی از مشکلات دانشجویان کم نکند، نفس حضورشان باعث دلگرمی و خوشحالی آنان می شود.

و این چنین خوابگاهی می شود یک خوابگاه دانشجویی خوب…

منبع